Spot Piyasa (Nakit Piyasa) Nedir?

Spot piyasa, finansal araçların güncel fiyatlar üzerinden anında alınıp satıldığı bir piyasa yapısını ifade eder. Bu piyasada, para, hisse senedi, döviz, emtia gibi varlıkların fiziki teslimatı genellikle işlem yapılan tarihten itibaren en geç iki iş günü içerisinde tamamlanır ve bu nedenle “T+2” olarak adlandırılır. “Nakit Piyasa” olarak da tanımlanan spot piyasa, yatırımcıların eldeki mevcut sermaye ile işlem yapabildikleri, kaldıraç kullanımının söz konusu olmadığı bir piyasadır.

Yatırımcılar, spot piyasadaki işlemlerini anlık fiyatlar ve fiziki teslimat şartları dikkate alarak gerçekleştirirler. Bu piyasada işlem yapmanın avantajı, fiyatların güncel piyasa koşullarını yansıtması ve alışverişin hemen gerçekleşmesidir. Ancak, bu piyasada volatilite yüksek olabilir ve yatırımcılar fiyat dalgalanmalarına karşı dikkatli olmalıdır.

Spot piyasalar, günlük ticaret hacmi bakımından oldukça aktif piyasalardır ve geniş bir yelpazedeki yatırımcı profiline ev sahipliği yapar. Örneğin, bir yatırımcı Borsa İstanbul‘da güncel fiyatlar üzerinden hisse senedi alıp satabilir; bir diğer yatırımcı ise bankalardaki döviz kurları üzerinden dolar veya euro gibi döviz alışverişi yapabilir.

Altın, gümüş gibi kıymetli metallerin alınıp satıldığı kuyumcular da spot piyasanın somut örneklerindendir. Kısacası, spot piyasa finansal varlıkların ve emtiaların anlık olarak el değiştirdiği, günlük ticaretin hızlı ve dinamik bir şekilde ilerlediği bir piyasa olarak öne çıkar.

Spot Piyasa İşlemleri Nelerdir?

Spot piyasa işlemleri, finans dünyasının hem geleneksel hem de dijital alanlarında temel işlem türlerinden bazılarını kapsar. Bu işlemleri örneklendirelim;

Döviz İşlemleri:

• Anlık döviz kurları üzerinden yabancı para birimlerinin alınıp satıldığı işlemler.
• Fiziki olmayan, hesaplar arası para transferleri şeklinde gerçekleşir.
• İşlem ve teslimat tarihleri arasındaki süre en çok iki iş günüdür (T+2).

Kripto Para İşlemleri:

• Kripto para birimlerinin mevcut piyasa değerine göre alım-satımı.
• Borsalarda verilen alım-satım emirleri anlık piyasa fiyatlarına göre gerçekleşir.
• Kripto para piyasası 24/7 açık olduğundan, işlem saat kısıtlaması yoktur.

Emtia Alım Satımı:

• Altın, gümüş gibi kıymetli metallerin günlük piyasa fiyatlarına göre ticareti.
• Spot emtia işlemleri, fiyat dalgalanmalarına karşı anında pozisyon almayı sağlar.

Hisse Senedi Alım Satımı:

• Borsalarda işlem gören şirket hisselerinin güncel piyasa fiyatları üzerinden alınıp satılması.
• Fiziki teslimat söz konusu olmaksızın, elektronik ortamda hızlı bir şekilde gerçekleşir.

Tahvil ve Diğer Menkul Kıymet İşlemleri:

• Devlet veya şirket tahvilleri gibi sabit getirili menkul kıymetlerin piyasa değeri üzerinden ticareti.
• İşlem ve nakit akışı arasında belirlenen vade süresi içinde gerçekleşir.

Hammadde Ticareti:

• Petrol, doğal gaz gibi enerji ürünlerinin ve diğer hammadde malzemelerin spot piyasalarda ticareti.
• Küresel arz ve talep dinamiklerine bağlı olarak fiyatlar anlık değişkenlik gösterebilir.

Spot piyasa işlemleri, yatırımcılara günlük fiyat dalgalanmalarından yararlanma ve hızlı bir şekilde alım-satım yapma imkanı sunar. Ancak, anlık fiyat hareketlerine karşı yatırımcıların bilinçli ve hızlı hareket etmeleri gerektiği unutulmamalıdır.